Đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế gắn với ổn định vĩ mô
17/05/2021Trong thời kỳ dịch bệnh do Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nặng nề tới nền kinh tế. Việt Nam nổi lên như một điểm sáng. Khi thực hiện thành công mục tiêu kép. Vừa phòng chống dịch vừa gắn với phát triển, tăng trưởng kinh tế. Trở thành quốc gia được cộng đồng quốc tế đánh giá rất cao. Tuy nhiên ở giai đoạn hiện nay, Việt Nam cũng đang phải đương đầu với những vấn đề cấp bách. Đó không chỉ của dịch bệnh kéo dài mà còn là ổn định vĩ mô, thúc đẩy phục hồi kinh tế trong những năm tới.
Mục lục
Dự báo các kịch bản tăng trưởng
Viện trưởng CIEM – TS Nguyễn Thị Hồng Minh đánh giá. Năm 2020 và quý I/2021, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam được các tổ chức quốc tế duy trì đánh giá tích cực. Đến nay, Việt Nam đã kiểm soát được dịch bệnh, kinh tế vẫn giữ được ổn định vĩ mô. Các mô hình kinh tế mới và tạo điều kiện cho DN thích ứng. CIEM dự báo 3 kịch bản tăng trưởng giai đoạn 2021 – 2023.
Ở kịch bản 1 (bình thường): Tăng trưởng xuất khẩu 5,08%; tốc độ tăng năng suất lao động 5,44%; đầu tư/GDP là 34,79% và tốc độ tăng GDP 6,35%; lạm phát 3,30%. Kịch bản 2 (trong điều kiện nới lỏng tài khoá và tiền tệ): Xuất khẩu tăng 5,76%; tốc độ tăng năng suất 5,73%; đầu tư/GDP 35,46% và tốc độ tăng GDP là 6,69%; lạm phát 4,04%. Kịch bản 3 (trong điều kiện nới lỏng tài khoá và tiền tệ đi kèm với cải cách thể chế): Xuất khẩu tăng 6,15%; năng suất lao động tăng 5,85%; đầu tư tăng 35,14% và lúc này tăng trưởng GDP sẽ lên tới 6,76%; lạm phát 3,63%.
CIEM cho hay, nếu chỉ nới lỏng tài khoá và tiền tệ, tăng trưởng kinh tế sẽ cao hơn, song đi kèm với áp lực lạm phát lớn hơn. Còn nếu nới lỏng tài khoá và tiền tệ đúng trọng tâm, đúng thời điểm, song hành với đột phá trong chất lượng cải cách thể chế, tăng trưởng kinh tế sẽ cao hơn và đi kèm với cải thiện đáng kể về năng suất. Đây cũng là cách để phục hồi tăng trưởng nhanh và bền vững hơn, ngay cả khi kinh tế thế giới còn nhiều bất định.
Dư địa hẹp của chính sách hỗ trợ
Trường đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) vừa công bố ấn phẩm Báo cáo kinh tế Việt Nam thường niên 2020: Ứng phó và vượt qua đại dịch Covid-19, hướng tới phục hồi và phát triển. Trong đó, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những vấn đề rất mới mà nền kinh tế đang phải đối mặt sau hơn một năm đối phó với đại dịch Covid-19.
PGS, TS Tô Trung Thành, Trưởng phòng nghiên cứu khoa học NEU chỉ rõ. Cách thức chống dịch của Việt Nam được đánh giá là có hiệu quả. Chính phủ đã thực hiện hàng loạt giải pháp để hỗ trợ nền kinh tế. Dù tăng trưởng năm 2020 chỉ đạt 2,91%, thấp nhất trong 20 năm qua. Nhưng Việt Nam vẫn thuộc nhóm nước có mức tăng trưởng cao nhất toàn cầu. Trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm 4%.
So các nước trong khu vực, kế hoạch và dự báo kinh tế Việt Nam năm 2021 khả quan hơn. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với kinh tế Việt Nam là khả năng chống chịu của nền kinh tế sẽ như thế nào. Nếu làn sóng lây nhiễm dịch bệnh trở lại với sự xuất hiện của biến thể virus mới. Trong khi đó, sức chịu đựng của nền kinh tế phụ thuộc rất lớn vào dư địa của các chính sách hỗ trợ của Chính phủ.
Quy mô chi tiêu ngân sách có thể gia tăng nếu đại dịch tái bùng phát và kéo dài. Trong khi thu ngân sách trở nên khó khăn hơn do nền kinh tế rơi vào vòng xoáy suy giảm.
Thâm hụt ngân sách và nợ công sẽ trở nên căng thẳng hơn. Khiến cho dư địa tác động của chính sách tài khóa sẽ bị thu hẹp lại. Trong khi rủi ro kinh tế vĩ mô có thể gia tăng. Khi tiếp tục nới lỏng mạnh hơn chính sách tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế.
Cần xây dựng một kế hoạch dài hơi hơn
Mặc dù được đánh giá là một trong số ít các quốc gia thành công trong kiểm soát dịch bệnh. Tạo tiền đề cho phục hồi và thúc đẩy sản xuất trong nước, tái mở cửa kinh tế một cách an toàn. Song theo các chuyên gia, Việt Nam cũng cần xây dựng một kế hoạch dài hơi hơn.
Để tránh rủi ro “cạn kiệt”, không gian chính sách, tránh cú sốc rủi ro tài chính. Sự thoát dần khỏi các chính sách hỗ trợ cho đại dịch sẽ là chìa khóa để bảo đảm sự ổn định kinh tế. Cụ thể, yêu cầu về phục hồi kinh tế và cải cách thể chế sau Covid-19. Theo CIEM là: Năm 2021, tiếp tục phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả. Tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng DN và người lao động, kết hợp với cải cách thể chế. Năm 2022, kết hợp giải pháp phục hồi kinh tế và cải cách thể chế kinh tế. Năm 2023, rút dần các giải pháp hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, tập trung vào cải cách thể chế.
“Việc rút dần có 2 tác dụng, thứ nhất, giữ được dư địa chính sách trong tương lai. Thứ hai, tạo minh bạch thúc đẩy hỗ trợ nhanh chóng, hiệu quả, không thể kéo dài (hiện nay các chính sách hỗ trợ vẫn chậm đi vào cuộc sống)” – Trưởng ban nghiên cứu tổng hợp CIEM Nguyễn Anh Dương chia sẻ.
Linh hoạt chính sách điều hành
Các nước trong khu vực phải chi nhiều tiền để giữ ổn định kinh tế. Nhưng sau này sẽ phải cắt dần các chính sách này. Trong tương lai, khuyến nghị cụ thể đưa ra là chính phủ rút hỗ trợ tài chính cho các tập đoàn. Và hỗ trợ phi tài chính cho cá nhân để duy trì sự bền vững của ngân sách. Các ngân hàng trung ương trên thế giới cũng như Việt Nam nên chấm dứt bơm thêm thanh khoản vào hệ thống tài chính. Để tránh sự phát triển của bong bóng tài sản và áp lực lạm phát. Trong khi bảo vệ chống lại sự thắt chặt quá mức của tín dụng…
Về trung và dài hạn, Việt Nam cần nhiều hơn các đột phá nâng cao năng lực tự chủ của nền kinh tế; đổi mới mô hình tăng trưởng, gia tăng các động lực tăng trưởng mới; đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế và cải thiện môi trường. Theo TS Lê Đăng Doanh, Việt Nam cần tiếp tục khai thác các thuận lợi cơ bản. Như có uy tín và vị thế quốc tế, khu vực thuận lợi. Đa dạng hóa quan hệ hợp tác, bổ sung động lực tăng trưởng. Và giảm phụ thuộc quá nhiều vào các nền kinh tế lớn. Tiềm năng kinh tế mới cũng nằm ở những lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ, sáng tạo, kinh tế số, phát triển đô thị thông minh và hạ tầng logistics…
Nguồn: kinhtedothi.vn